Tanzania iliyokuwa na wawakilishi saba pekee ilishindwa kufanikisha malengo yake katika Michezo ya Olimpiki ya Paris 2024. Matumaini ya taifa yalishindwa kutimia baada ya wawakilishi wake kutofanikiwa kupita raundi za awali.
Kikosi kilichokuwa kikiwakilisha Tanzania kilikuwa na Andrew Mlugu katika Judo, Sophia Latiff na Colins Saliboko katika Kuogelea, na wachezaji wa mbio za marathon wakiwa ni Alphonce Simbu, Gabriel Gaey, Jackline Sakilu na Magdalena Shauri. Hakuna mchezaji kati yao aliyefanikiwa kufikia hatua ya medali.
Matokeo haya yamesababisha wito wa haraka wa kufanya tathimini ya kina kuhusu programu za Olimpiki za Tanzania, ikiwa ni pamoja na uteuzi wa wachezaji, mafunzo, na ugawaji mbali mbali katika baadhi ya michezo hiyo wameibuka na kuweza kutoa maoni mbali mbali ya juu ya mashindano na nini kiweze kufanya kwa ajili ya mshidano yajayo 2028.
Mchezaji wa zamani Seleman Nyambui, anayejulikana kwa kushinda medali ya shaba katika Michezo ya All-Africa ya mwaka 1978 na medali ya fedha katika mbio za mita 5000 kwenye Michezo ya Olimpiki ya 1980, alitoa tathmini kali ya utendaji wa nchi.
“Moja ya masuala makubwa yaliyoathiri utendaji wa timu ya Tanzania ilikuwa ni timu ya mbio za marathon kufika siku chache tu kabla ya mashindano kuanza. Kwamba hali hiyo iliwanyima muda wa kutosha wa kuzoea mazingira ya Paris na hali ya hewa ya jiji hilo, ambayo ni tofauti kabisa na ile ya Arusha walikofanyia mazoezi,” alisema Nyambui
“Mafunzo yaliyofanyika Arusha, mahali penye baridi kuliko Paris, yaliifanya iwe ngumu kwa wachezaji kuzoea joto la Paris. Simbu, licha ya kuwa na uwezo wa kumaliza katika nafasi za juu, alishindwa kutokana na hali ya hewa.” alizezea Nyambui
Nyambui alisisitiza umuhimu wa kuongeza motisha katika michezo, kama vile inavyoonekana katika nyanja nyingine, akipendekeza kuwa kuongeza hamasa kunaweza kusaidia maendeleo bora katika riadha.
Kwa upande wake, Rais wa Shirikisho la Judo la Tanzania (JATA), Zaidi Hamis, alihusisha kutofanikiwa kwa Tanzania na kutokuwepo kwa mshikamano kati ya mashirika ya serikali, mashirikisho ya michezo, na kamati ya Olimpiki.
“Maandalizi ni muhimu kwa mafanikio, lakini tunakosa rasilimali na vifaa vinavyohitajika kwa mafunzo bora na kukosekana kwa mshikamano kumepunguza wawakilishi wetu katika Olimpiki,” Hamis alieleza.
Hamis alipendekeza kwamba “Ni muhimu kwa Tanzania kuelekeza juhudi zake katika michezo ambayo tayari imeonyesha dalili za mafanikio, akibainisha kwamba kwa kufanya hivyo na kuwekeza kwa umakini katika maeneo hayo, nchi inaweza kuboresha kwa kiasi kikubwa matokeo yake katika mashindano yajayo,”
Aliongeza kuwa usimamizi bora na rasilimali sahihi vinaweza kusaidia kuendeleza vipaji na kuleta matokeo chanya kwenye ulingo wa kimataifa.
Chaurembo Palasa, kiongozi wa zamani wa Kamisheni ya Ngumi za Kulipwa ya Tanzania (TPBRC), alibainisha tatizo lingine linalochangia kushuka kwa kiwango cha michezo nchini, akisisitiza ukosefu wa miundombinu bora na upungufu mkubwa wa wachunguzi wa vipaji.
Alisema kuwa “Tanzania inajivunia kuwa na vijana wenye vipaji lukuki mitaani, lakini kutokana na kukosekana kwa programu za kina za utambuzi na ukuzaji wa vipaji hivyo, uwezo mkubwa uliopo unadidimia bila kutumika”
Palasa alieleza kuwa “Bila mifumo thabiti ya kuibua, kuendeleza, na kuwasimamia vijana hawa wenye vipaji, nchi itaendelea kushindwa kufikia mafanikio makubwa katika medani za kimataifa. Kwa hivyo, ni muhimu kuwekeza katika miundombinu na wataalamu wa kugundua na kuendeleza talanta hizi ili kufanikisha ushindani wa kweli kwenye michezo,”
Ili Tanzania iweze kuimarisha maendeleo ya michezo na kufikia mafanikio kwenye mashindano ya Olimpiki yajayo, ni muhimu kuchukua hatua kadhaa za kimkakati. Kwanza, lazima tuanzishe na kuimarisha programu za mafunzo ya michezo kuanzia ngazi za chini.
Hii inajumuisha kuanzisha programu za michezo mashuleni na vyuoni ili kuwajenga vijana wenye vipaji mapema.
Kwa upande mwingine kuna haja ya kuwekeza zaidi katika miundombinu ya michezo. Viwanja vya kisasa, vifaa bora vya mazoezi, na mazingira mazuri ya michezo ni muhimu kwa maandalizi ya wanamichezo wa kimataifa. Vilevile, serikali na sekta binafsi zinapaswa kushirikiana katika kuboresha miundombinu hii na kuhakikisha inapatikana kote nchini.
Suala la ufadhili linahitaji kutiliwa mkazo zaidi. Wanamichezo wanahitaji msaada wa kifedha ili waweze kujikita kikamilifu katika mazoezi na mashindano. Serikali na sekta binafsi zinapaswa kushirikiana katika kutoa ufadhili wa kutosha kwa timu za taifa na wanamichezo binafsi ili kuwawezesha kujiandaa vizuri kwa mashindano ya kimataifa.
Aidha, ni muhimu kwa Tanzania kuajiri wataalamu wa michezo wenye uzoefu na weledi kutoka ndani na nje ya nchi. Wataalamu hawa wanaweza kutoa mwongozo wa kiufundi, mafunzo ya kisasa, na mikakati bora ya ushindi ambayo itawasaidia wanamichezo wetu kuwa na ushindani katika viwango vya juu zaidi.
Vilevile, suala la maandalizi ya muda mrefu linapaswa kuzingatiwa. Kuandaa wanamichezo siku chache kabla ya mashindano makubwa kama Olimpiki sio njia bora ya kufanikiwa. Maandalizi yanahitaji kuanza mapema, kwa lengo la kuwapa wanamichezo muda wa kutosha wa kujifua, kuzoea mazingira ya mashindano, na kuboresha viwango vyao vya ushindani.
Mshikamano na ushirikiano kati ya vyombo vya michezo, serikali, na wadau wengine ni jambo la msingi. Kuwe na mipango ya pamoja na malengo yanayolenga kuendeleza michezo nchini, huku kila mshirika akitimiza wajibu wake.
Kwa kufanya hivi, Tanzania inaweza kujiandaa kikamilifu na kufanikiwa kwenye mashindano ya Olimpiki yajayo, na hatimaye kurudisha hadhi yake katika ulimwengu wa michezo.
Medali za mwisho za Olimpiki za Tanzania zilipatikana mwaka 1980, kwa medali mbili za fedha katika riadha. Kwa maandalizi na msaada bora, kuna matumaini kwamba Michezo ijayo ya Olimpiki itaona uamsho wa uwezo wa kimitindo wa Tanzania.
—
